Weglopertje

Vanaf de overkant roept een meisje naar ons: "Weten jullie waar ik de trein naar Alkmaar kan nemen?" Ondanks de korte zin, kan ik horen dat ze niet uit deze contreien komt èn dat ze behoorlijk zenuwachtig is. Of maak ik dat op uit haar onrustige voeten, het schichtige heen-en-weer zwiepen van haar roodblonde haren? In ieder geval flitst er onmiddellijk een woord door mijn hoofd: weglopertje.

Ik zit samen met mijn dochter Jos op station Zetten-Andelst te wachten op de stoptrein die ons naar Arnhem zal brengen en vandaar naar huis in Amsterdam. Zetten is een dorpje in het Land van Maas en Waal.
"In Zetten is alles klein", heeft Jos me verteld, "behalve de C-1000." Ze bedoelde dat zowel letterlijk als figuurlijk. In de ruim dertien maanden dat ze er noodgedwongen heeft moeten verblijven en ik haar daar wekelijks bezocht, heb ik niets kunnen ontdekken dat met haar observatie in tegenspraak is.
Twee weken geleden heeft ze het besloten internaat mogen verlaten, maar we zijn vandaag naar Zetten teruggekomen, omdat ze een herexamen moest afleggen. Dat is best goed gegaan. We zijn blij en opgelucht, dat ze nu mee naar huis gaat en niet meer op de overvolle, chaotische en stressvolle groep hoeft te verblijven. Godzijdank is dat voorgoed verleden tijd.

Jos roept terug: "Vanaf jouw perron gaat de trein naar Tiel, dan moet je vandaar naar Utrecht en dan verder via Amsterdam. Maar je kunt ook eerst naar Arnhem: maakt niet zoveel uit."
"Welke vertrekt het eerst?"
"Die naar Arnhem, over tien minuten vanaf dit perron."
Het meisje maakt aanstalten om paniekerig naar beneden op de rails te springen en zo over te steken. Snel wijzen we haar een meer veilige manier om op spoor 2 te komen: gewoon even een stukje omlopen. Haastig doet ze dat en komt bij ons staan. Ze wil weten hoe lang de treinreis naar Alkmaar ongeveer zal duren. Ze vertelt dat ze naar haar moeder gaat.
"Dus je woont niet in Zetten?" vraag ik.
"Ik zit op de Stichting."
Het meisje slist ontzettend en dat geeft alles wat ze zegt bijna een komisch effect. Bijna, want ik weet wat ze met de Stichting bedoelt: hetzelfde internaat als waar Jos op heeft gezeten. Ik knik, wetend dat mijn gevoel me niet bedrogen heeft. Jos snapt het blijkbaar ook.
"Aha, dus je gaat weglopen." stelt ze vast.
Het meisje knikt, kijkt afwachtend en een beetje bang hoe we zullen reageren. Ik zeg niets, Jos wel.
"Tja, je moet het natuurlijk helemaal zelf weten, maar ik kan het je niet aanraden. Je krijgt er alleen maar problemen mee. Heb je eigenlijk wel geld bij je?"
"30 cent ofzo."
Jos haalt gelaten haar schouders op en steekt zuchtend van wal: "Hoe wil je dat doen, meisje? Zwartrijden? Als ze je pakken –en ze controleren veel- halen ze de politie erbij en moet je eerst een nacht in de cel zitten voor je weer teruggebracht wordt en dan krijg je een hoop gelazer. Ze kunnen met je doen wat ze willen. Je kamer strippen, verloven en andere vrijheden intrekken, allemaal gezeik. Je kunt beter het spelletje meespelen en je aan de regels houden. Dat heb ik ook gedaan. Dan ben je er zo snel mogelijk vanaf. Door weg te lopen duurt het alleen maar extra lang. Ik weet het wel meisje, het is kut. En ik kan je niet tegenhouden, maar denk er eerst eens goed over na, voordat je zonder geld op de trein stapt. Hoe lang ben je al op de Stichting?"
"Sinds begin augustus." slist het meisje. En ze vertelt dat ze eerst ergens in Castricum in een open instelling heeft gezeten, maar daar altijd wegliep. Daarna heeft ze zeven maanden in de Doggershoek gezeten, de jeugdgevangenis in Den Helder. Jos en ik kijken elkaar aan: het verhaal klinkt bekend.
"Hoe oud ben je?" vraag ik. Ik schrik als ik het antwoord hoor: 13! Ze ziet er oud uit voor haar leeftijd.
"Zorg er in ieder geval voor dat je niet met de verkeerde mensen meegaat. Wees voorzichtig met jezelf en kijk goed uit wat je doet. En zorg dat je weer op tijd teruggaat, want na twee weken ben je je plek hier kwijt, dan kan je weer van voren af aan beginnen en zit je weer helemaal opgesloten." hoor ik mijn dochter moederlijk zeggen.
Het ontroert me, omdat ze bijna letterlijk herhaalt wat ik een paar maanden geleden tegen haar zei, toen zij was weggelopen…

De trein komt eraan. Het meisje stapt in, maar gaat –tot mijn opluchting- in een andere coupé zitten.
"Ik zou best een kaartje voor haar willen kopen, zodat ze in ieder geval veilig in Alkmaar aankomt." zeg ik tegen Jos.
"Ben je gek, dat kind is gewoon stom bezig. Laat ze het lekker zelf uitzoeken. Die moet nog een hoop leren."
Ze heeft gelijk. Zij kan het weten.
Ik weet dat ze gelijk heeft. En toch….